ศูนย์เรียนรู้ตามแนวพระราชดำริด้านการเพาะเห็ดเศรษฐกิจ
ชื่อเกษตรกร/ผู้แทน : นางเจริญศรี คำประเสริฐ
ก่อนเข้าร่วมโครงการกับศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
เกษตรกรเล่าว่า เดิมเกษตรกรประกอบอาชีพทำไร่เมี่ยง และสวนกาแฟ วิถีชีวิตผูกพันกับป่าเขาเนื่องจากหมู่บ้านที่อยู่อาศัยมีลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขาสูง สภาพอากาศค่อนข้างเย็นตลอดทั้งปี สวนกาแฟ ไร่เมี่ยงส่วนใหญ่จะอยู่ในป่า ปลูกขึ้นแซมไม้ป่าเป็นส่วนใหญ่ กิจวัตรประจำวันในช่วงที่เมี่ยงและกาแฟให้ผลผลิตตนเองต้องออกจากบ้านแต่เช้าเพื่อเก็บผลผลิต กลับมาถึงบ้านก็จวนค่ำ เมี่ยงและกาแฟไม่สามารถให้ผลผลิตสร้างรายได้ต่อเนื่องตลอดทั้งปี ดังนั้นในปีหนึ่งรายได้ที่เข้ามาจุนเจือครอบครัวจะมีช่วงเวลาหนึ่งเท่านั้น รายได้อื่นๆมาจากการรับจ้างทั่วไปของสามีซึ่งมีงานว่าจ้างไม่แน่นอน เมื่อพิจารณาแล้วพบว่าสภาวะทางการเงินของครอบครัวมีรายได้ไม่แน่นอนไม่เพียงพอกับค่าใช้จ่ายของครอบครัวที่สูงขึ้น รวมทั้งภาระค่าเล่าเรียนของบุตรทั้งสองคนที่จำเป็นต้องใช้ให้ลูกเรียนในระดับที่สูง จึงหากิจกรรมเพื่อสร้างรายได้ระหว่างรอเมี่ยงและกาแฟให้ผลผลิต และหากิจกรรมที่สร้างรายได้ได้อย่างต่อเนื่อง จึงเข้าไปศึกษาเรียนรู้จากศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯเพื่อหากิจกรรมที่ตนเองถนัดและเหมาะสมกับครอบครัวมาพัฒนาอาชีพ
หลังเข้าร่วมโครงการกับศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
หลังจากที่ได้เข้าไปศึกษาเรียนรู้และฝึกอบรมหลักสูตรเพาะเห็ดเศรษฐกิจ ด้วยเหตุผลที่ว่าเป็นกิจกรรมที่ตนเองชอบ เหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศของหมู่บ้านที่เกษตรกรอยู่อาศัย และเลือกการเพาะเห็ดหอมเป็นหลัก เนื่องจากเห็ดหอมชอบอากาศเย็น สามารถให้ผลผลิตได้เป็นอย่างดีผลผลิตมีคุณภาพเป็นที่ต้องการของตลาด หลังจากที่ครอบครัวได้ประกอบอาชีพเพาะเห็ดหอม เป็นรายได้ระหว่างระหว่างรอเมี่ยงและกาแฟให้ผลผลิต เกษตรกรค่อยๆเพิ่มกำลังการผลิต ขยายโรงเพาะเห็ดตามกำลัง ใช้แรงงานในครัวเรือนเป็นหลักในการดำเนินกิจกรรม เพิ่มชนิดเห็ดนางฟ้า และเห็ดหลินจือเพื่อสร้างความหลากหลาย นอกจากการเพาะเห็ดหอมเป็นหลักแล้ว เกษตรกรสังเกตว่าในช่วงที่เห็ดหอมล้นตลาด เห็ดหอมตกเกรด หรือเศษเห็ดหอมหลังจากการตัดแต่ง เกษตรกรนำมาดัดแปลงแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ ได้ดำเนินการรวมกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรผู้เพาะเห็ดในหมู่บ้านเพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะเฉพาะของกลุ่ม พัฒนาเป็นสินค้าที่มีชื่อเสียงของชุมชน ตลอดจนนำผลผลิตทางการเกษตรในชุมชนมาแปรรูปร่วมกับเห็ดหอม ผลิตภัณฑ์ที่ขึ้นชื่อของกลุ่ม ได้แก่ น้ำพริกเผาเห็ดหอม ข้าวเกรียบเห็ดหอม ข้าวเกรียบงา ข้าวเกรียบฟักทอง สร้างรายได้เสริมให้กับสมาชิกในกลุ่มเป็นอย่างดี และช่วยลดปัญหาผลผลิตล้นตลาด สามารถใช้ประโยชน์จากเห็ดหอมให้เกิดประโยชน์สูงสุด
เกษตรกรมีอาชีพที่มั่นคง มีกิจกรรมดำเนินอยู่ตลอดเวลา สมาชิกในครอบครัว มีโอกาสเจอกันและช่วยเหลือกันทำงานอย่างมีความสุข รายได้เข้ามาจุนเจือครอบครัวอย่างต่อเนื่อง มีเงินเก็บออม รู้จักการวางแผน การรวมกันทำงานเป็นทีม ได้มีโอกาสชักชวนและแนะนำให้เกษตรกรเพื่อนบ้าน หันมาประกอบอาชีพเพาะเห็ดเสริมอาชีพทำไร่เมี่ยงและสวนกาแฟ โดยไม่ละทิ้งอาชีพเดิม สามารถทำควบคู่กันไปได้อย่างลงตัว โดยเกษตรกรเองได้ทำหน้าที่เป็นครูคนแรกที่ได้ริเริ่มสร้างอาชีพเพาะเห็ดให้เกิดขึ้นในหมู่บ้านเป็นครั้งแรกการรวมกลุ่มแปรรูปมีความเข้มแข็ง เกิดสินค้าที่มีชื่อเสียงของกลุ่มอยู่หลายชนิด จนสามารถจัดตั้งเป็นวิสาหกิจชุมชน ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้และศึกษาดูงานด้านการเพาะเห็ดและการรวมกลุ่มแปรรูปให้กับผู้สนใจ หรือเยาวชนที่ต้องการมาพักแรมเรียนรู้ร่วมกับเกษตรกรอย่างใกล้ชิด ท่ามกลางสภาพภูมิอากาศและพื้นที่ที่เอื้ออำนวยทำให้อาชีพของเกษตรกรดำเนินไปได้เป็นอย่างดี
พื้นที่ดำเนินการ - จำนวน 15 ไร่
แบ่งเป็น
- พื้นที่อยู่อาศัยและโรงเห็ด จำนวน 1 ไร่
- พื้นที่สวนกาแฟ จำนวน 14 ไร่
ฐานการเรียนรู้และหัวข้อการเรียนรู้
- การเพาะเห็ดเศรษฐกิจ (เห็ดนางฟ้า เห็ดนางรม เห็ดลมป่า เห็ดหอม เห็ดขอนขาว)
- ผลิตก้อนเห็ดจำหน่าย (เห็ดหอม เห็ดนางฟ้า)
- การแปรรูปผลผลิตเห็ดหอม ผลผลิตการเกษตร เป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้แก่ ข้าวเกรียบเห็ดหอม ข้าวเกรียบฟักทอง ข้าวเกรียบงาดำ และน้ำพริกเผาเห็ดหอม
- การปลูกและแปรรูปกาแฟ
กิจกรรมการสาธิตและฝึกปฏิบัติ
- การผลิตก้อนเชื้อเห็ด
- การแปรรูปผลผลิตเห็ดหอม ผลผลิตการเกษตร เป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้แก่ ข้าวเกรียบเห็ดหอม ข้าวเกรียบฟักทอง ข้าวเกรียบงาดำ และน้ำพริกเผาเห็ดหอม
- การปลูกและแปรรูปกาแฟ
รายละเอียดเพิ่มเติม
ข้อมูล ณ วันที่ 13 มิถุนายน 2562