โครงการพัฒนาห้วยแม่เพรียงตามพระราชดำรินี้ เกิดขึ้นหลังจากค่ายฝึกการรบพิเศษแก่งกระจาน หรือกองร้อยฝึกรบพิเศษที่ 1 ซึ่งมีที่ตั้งอยู่ ณ อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี ก่อสร้างเสร็จแล้วและบรรจุกำลังพลเข้าปฏิบัติหน้าที่เรียบร้อย ตั้งแต่ พ.ศ. 2519 กองทัพภาคที่ 1 ก็ได้มอบให้ทางค่ายฯ ดำเนินการฝึกหลักสูตรการรบพิเศษ ส่งผลทำให้ค่ายฝึกรบพิเศษแก่งกระจาน จำเป็นต้องใช้พื้นที่ขนาดใหญ่ เพราะหน่วยที่เข้ารับการฝึกอบรมต้องมีความปลอดภัยพอสมควร ขณะเดียวกันก็ใช้ประโยชน์ในการหาข่าวและระวังป้องกันที่ตั้งหน่วยให้ปลอดภัยจากผู้ก่อการร้าย ดังนั้นในการจัดทำการฝึกจึงกำหนดให้ตรวจสอบพื้นที่โดยรอบใน รัศมี 50-100 กิโลเมตร ซึ่งจากปฏิบัติการดังกล่าว ทำให้ทางค่ายพบการบุกรุกพื้นที่เขตป่าสงวนและการตัดไม้ทำลายป่าอีกต่อไป โดยกำหนดขอบเขตตามสภาพพื้นที่เป็นจริงในขณะนั้น พร้อมกับเตรียมการจัดสรรที่ดินให้เป็นที่ทำกินของราษฎร อย่างถูกต้อง เพื่อประโยชน์ในการควบคุมและตรวจสอบทั้งด้านการปกครอง พื้นที่เป็นจริงในขณะนั้น พร้อมกับเตรียมการจัดสรรที่ดินให้เป็นที่ทำกินของราษฎรอย่างถูกต้อง เพื่อประโยชน์ในการควบคุมและตรวจสอบทั้งด้านการปกครองสังคม การเมือง และอื่นๆ “พื้นที่บริเวณต้นน้ำเหนือเขื่อนกักเก็บน้ำแก่งกระจาน สภาพป่าไม้ส่วนใหญ่ยังดีอยู่ แต่จะถูกทำลายเพิ่มมากขึ้น เพราะมีสัมปทานให้บริษัทนำ ไม้ออก และมีราษฎรเข้าไปบุกเบิกพื้นที่ทำกินเพิ่มขึ้น การนำไม้ออกนั้นในทางปฏิบัติจะไม่เป็นไปตามทฤษฎีที่จะยังคงรักษาสภาพพื้นที่ป่าไว้ได้ ดังนั้นในการให้สัมปทานนำไม้ออก ควรพิจารณาพื้นที่แยกเป็นบริเวณลุ่มน้ำของแต่ละลำน้ำโดยละเอียดและรอบคอบ เพื่อพิจารณาสัมปทานให้แต่ละบริเวณ ส่วนการแก้ไขปัญหาเรื่องราษฎรเข้าไปบุกเบิกพื้นที่ป่าเพื่อเป็นที่ทำกินนั้น ควรดำเนินการให้เปลี่ยนจากการที่ราษฎรบุกรุกเข้าไปทำลายพื้นที่ป่าโดยไม่มี การควบคุม ให้เป็นการจัดสรรที่ดินในพื้นที่ป่า ให้ราษฎรเข้าทำกินโดยมีการควบคุมคือให้พิจารณาพื้นที่ป่าในลุ่มน้ำของลำห้วยต่างๆ เลือกบริเวณที่ค่อนข้างราบ เนื้อดินเหมาะแก่การเพาะปลูก และมีแหล่งน้ำที่จะทำการชลประทานได้ ซึ่งเหมาะที่จะเปิดเป็นพื้นที่เพาะปลูกจัดสรรให้ราษฎรได้เข้าทำกิน และจัดพื้นที่ป่าติดต่อกันบริเวณเชิงเขาให้เป็นป่าใช้สอยปลูกไม้โตเร็ว เพื่อให้ราษฎรมีไม้ใช้ทำฟืนและประโยชน์อื่น ๆ

ส่วนพื้นที่บนไหล่เขาขึ้นไปให้รักษาไว้เป็นป่าต้นน้ำลำธาร อบรมราษฎรที่จัดให้เข้าทำกินในพื้นที่จัดสรร ให้รักและหวงแหนป่าไม้ต้นน้ำ ให้ร่วมกันคุ้มครองรักษาไม่ให้ผู้อื่นมาทำลาย จัดให้ราษฎรในพื้นที่ดินจัดสรรร่วมกันตั้งเป็นสหกรณ์ต่อไป อาจมอบหมายให้หลาย ๆ สหกรณ์ร่วมกันเป็นผู้รับสัมปทานการทำไม้ ออกของป่าบริเวณนั้นก็ได้ เพื่อเป็นการสนองพระราชดำริดังกล่าว หน่วยงานต่าง ๆ จึงจัดตั้งโครงการขึ้น ที่ตำบลห้วยแม่เพรียง อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี โดยในระยะแรกใช้ชื่อโครงการว่า  “โครงการหมู่บ้านสหกรณ์ค่ายฝึกรบพิเศษแก่งกระจานอุปถัมภ์(ห้วยแม่เพรียง)” ต่อมาจึงได้ เปลี่ยนชื่อเป็น “โครงการพัฒนาห้วยแม่เพรียงตามพระราชดำริ” เพื่อความเหมาะสม

ประชาชนในพื้นที่ ตำบลห้วยแม่เพรียง อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี และประชาชนบริเวณพื้นที่ใกล้เคียง

ปัจจุบันโครงการต่างๆ ได้ช่วยให้ราษฎรได้รับความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการปกครองบ้านเมืองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข ตลอดจนได้รับความรู้ด้านวิชาการทางเทคนิค การเกษตรสมัยใหม่จนสามารถช่วยเหลือตนเองภายในครอบครัวได้ และช่วยให้มีรายได้เพิ่มขึ้นกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน นอกจากนั้นยังทำให้มีที่อยู่อาศัยและที่ดินทำกินเป็นหลักแหล่ง อีกทั้งมีจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้อันเป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร รวมทั้งสัตว์ป่ามากยิ่งขึ้น อันนำไปสู่การหยุดการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า ส่งผลให้ราษฎรมีคุณภาพชีวิที่ดีขึ้น มีสุขภาพอนามัยสมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ มีความปลอดภัยทั้งชีวิตและทรัพย์สิน และจะเป็นผลดีอย่างยิ่งต่อการเสริมสร้างความมั่นคงในพื้นที่ชายแดนตะวันตก            

นอกจากการได้รับการส่งเสริมด้านอาชีพจนประสบความสำเร็จ เกิดเป็นการรวมกลุ่มที่เข้มแข็งของราษฎรแล้ว พื้นที่ตั้งของโครงการยังมีทัศนียภาพที่งดงาม ซึ่งหากได้รับการส่งเสริมทางด้านการท่องเที่ยว โดยเฉพาะการท่องเที่ยงเชิงเกษตร ซึ่งราษฎรแถบนี้มีทรัพยากรที่พร้อมเพียงอยู่แล้ว น่าจะส่งผลดีต่อการเพิ่มรายได้ให้กับราษฎรในพื้นที่โครงการฯ ได้อีกทางหนึ่ง
1. ราษฎรมีความรักความสามัคคี
2. ราษฎรมีความรู้ในเทคโนโลยีใหม่ ๆ ทางการเกษตร สามารถนำไปประกอบอาชีพทางเกษตรกรรม และในครัวเรือนได้
3. ลดปัญหาการบุกรุกทำลายป่า
4. ราษฎรมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มุ่งเน้นให้ความสำคัญแก่การพัฒนาคน ระบบงาน กระบวนการทำงาน ตลอดจนการเรียนรู้ การศึกษาอบรม ซึ่งสะท้อนให้เห็นจากโครงการอันเนื่องจากพระราชดำริต่างๆ ที่เริ่มตั้งแต่พัฒนาคนเป็นประการแรก เพราะเมื่อคนมีความกินดีอยู่ดี ย่อมสามารถใช้สติปัญญา เพื่อสร้างตนเองและสังคม เมื่อประชาชนสามารถพึ่งตนเองได้แล้ว ย่อมสามารถเรียนรู้เทคโนโลยีใหม่ ๆ เพื่อให้เกิดความยั่งยืนตลอดไป