โครงการเขื่อนทดน้ำโกกโก่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
จังหวัดตาก

พระราชดำรที่ตั้งโครงการ วัตถุประสงค์โครงการ

ลักษณะโครงการ ผู้ได้รับประโยชน์ ผลการดำเนินงานและกิจกรรมโครงการ

ความสำเร็จของโครงการ ประมวลภาพโครงการ

   
พระราชดำริ :
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
 
แนวพระราชดำริ :

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานเขื่อนทดน้ำโกกโก่ เพื่อช่วยราษฎรให้มีน้ำอุปโภคบริโภค โดยดำเนินการสร้างเขื่อนทดน้ำปิดกั้นลำน้ำห้วยแม่ละเมา และก่อสร้างระบบท่อน้ำคอนกรีตเสริมเหล็กจำนวนสองสาย ส่งน้ำในการเพาะปลูกของเกษตรกรในฤดูฝนและฤดูแล้งได้ และเป็นแหล่งน้ำที่สามารถใช้อุปโภคบริโภคเพียงพอได้ตลอดปี นอกจากนี้มีการจัดตั้งกลุ่มผู้ใช้น้ำเพื่อดูแลจัดสรรการใช้น้ำร่วมกันในชุมชนให้เกิดประโยชน์สูงสุด

โครงการเขื่อนทดน้ำโกกโก่ อันเนื่องมาจากพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 2 มิถุนายน 2542 จากองค์การบริหารส่วนตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ได้ทำหนังสือถึงสำนักราชเลขาธิการ เพื่อขอพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณในการก่อสร้างเขื่อนทดน้ำโกกโก่ ไว้ใช้ช่วยเหลือราษฎรตำบลแม่กาษาให้มีน้ำใช้สำหรับอุปโภค-บริโภค และการเกษตร และต่อมาเมื่อคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้เห็นชอบอนุมัติให้สำนักชลประทานที่ 4 กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ดำเนินการก่อสร้างโครงการเขื่อนทดน้ำโกกโก่ ในปีงบประมาณ 2549 เป็นต้นมาวงเงินงบประมาณ 370 ล้านบาท กั้นลำห้วยแม่ละเมาก่อนที่จะไหลลงสู่แม่น้ำเมย เป็นเขื่อนทดน้ำฝายคอนกรีตเสริมเหล็กหลังเขื่อนทดน้ำ สะพานคอนกรีตเสริมเหล็กผิวจราจร กว้าง 4 เมตร ยาว 91.90 เมตร สันเขื่อนยาว 91.90 เมตร สูง 6 เมตร กว้าง 12.50 เมตร มีคลองส่งน้ำทั้งฝั่งซ้ายและฝั่งขวา

สืบเนืองมาจากเมื่อวันที่ 3 กันยายน 2535 ได้มีการประชุมคณะกรรมการพัฒนาจังหวัดตาก (กพจ.ตาก) ครั้งที่ 9/2535 ณ ห้องประชุมศาลากลางจังหวัดตาก และในวาระการประชุมที่ 3 ได้กล่าวถึงการพัฒนาลุ่มน้ำปิง เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำกินน้ำใช้และน้ำเพื่อการเกษตรของราษฎรในเขต 3 อำเภอ คือ อำเภอเมือง อำเภอบ้านตาก และอำเภอสามเงา ในตอนหนึ่งของการประชุมฯ นายช่างหัวหน้าโครงการชลประทานตากได้เสนอแนวคิดในการพัฒนาแหล่งน้ำสาขาของแม่น้ำปิงเป็นโครงการชลประทานขนาดกลาง รวมทั้งสิ้น 6 โครงการ ซึ่งอยู่ในเขตอำเภอเมืองตาก จำนวน 4 โครงการ ได้แก่ โครงการอ่างเก็บน้ำห้วย แม่ท้อ โครงการฝายวังเจ้า โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยประดาง โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยไม้งาม อยู่ในพื้นที่อำเภอบ้านตาก จำนวน 2 โครงการ  ได้แก่ โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยฉลอม และโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยตาก นอกจากนั้นที่ประชุมเห็นชอบให้ดำเนินการพัฒนาแหล่งน้ำโดยเร่งด่วนอีก 3 โครงการ คือ โครงการก่อสร้างฝายกั้นแม่น้ำวัง อำเภอสามเงา โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยแม่สลิด อำเภอบ้านตาก และโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ระกา อำเภอเมือง พร้อมกันนั้นได้เร่งรัดให้จังหวัดเสนอโครงการให้กรมชลประทานสนับสนุนโดยเร่งด่วน

ต่อมาจังหวัดได้ประชุมคณะกรรมการร่วมภาครัฐบาลและภาคเอกชนเพื่อแก้ไขปัญหาและพัฒนาเศรษฐกิจจังหวัดตาก (กรอ.จังหวัดตาก) ครั้งที่ 1/2542 เมื่อวันที่ 12 มกราคม 2542 ที่ประชุมได้พิจารณาข้อเสนอของสภาอุตสาหกรรมจังหวัดในการแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำเพื่อการอุปโภค-บริโภค และน้ำเพื่อการเกษตร  แล้วเห็นว่าปัญหาดังกล่าวจะทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้นในหลายพื้นที่ จำเป็นต้องมีการวางแผนพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการ

แก้ไขปัญหาในระยะยาว คณะกรรมการ กรอ.จังหวัดทราบว่ากรมชลประทานได้วางแผนงานพัฒนาแหล่งน้ำขนาดกลางไว้หลายแห่ง จึงมีมติให้จังหวัดขอรับการสนับสนุนมายังกรมชลประทานให้พิจารณาจัดแผนศึกษาและวางแผนก่อสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดกลางต่อไป

 
 
ที่ตั้งของโครงการ :

บ้านโกกโก่ หมู่ที่ 4 ตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก Latitude 18?-42'-18” เหนือ Longitude 94?-37'-48” ตะวันออกพิกัด 47 QMU 616-705 ระวาง 4742 IV ห่างจากที่ตั้งอำเภอประมาณ 30 กม. ห่างจากที่ตั้งจังหวัดประมาณ 120 กม.่

   
วัตถุประสงค์

1. ใช้เป็นแหล่งกักเก็บน้ำไว้ช่วยเหลือ การเพาะปลูกให้แก่พื้นที่บางส่วนในเขตตำบล แม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
2. เพื่อเป็นแหล่งกักเก็บน้ำสำหรับอุปโภค-บริโภค  ของราษฎรและสำหรับสัตว์เลี้ยงในฤดูแล้ง
3. เพื่อเป็นแหล่งแพร่และเพาะขยายพันธ์ปลาน้ำจืดให้ราษฎรได้บริโภคและเป็นรายได้เสริม

   
หน่วยงานผู้ดำเนินงาน /หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง :

1. คณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
2. กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
3. จังหวัดตาก

 

ลักษณะโครงการ :

(1)  เขื่อนทดน้ำ :-
- พื้นที่รับน้ำฝน                                                             1,400.00    ตร.กม.
- ปริมาณฝนเฉลี่ยทั้งปี                                                  1,307.00    มม.
- ปริมาณน้ำไหลลงอ่างฯในเกณฑ์เฉลี่ยต่อปี                   427.88       ล้าน ลบ.ม.
- ชนิดฝายคอนกรีตเสริมเหล็กระดับสันบาน                  +209.00       ม.(รทก.)
- ระดับน้ำเก็บกักปกติ                                                 +209.00       ม.(รทก.)
- ระดับน้ำสูงสุด                                                          +212.20       ม.(รทก.)
- ความสูงฝาย                                                              6.00           ม.
- ความยาวของสันฝาย                                                 77.50         ม.
- ราคาค่าก่อสร้าง                                                        370.00        ล้านบาท
(2)  อาคารประกอบ
- ประตูระบายทรายขนาด 6.00 x 4.50 เมตร                   2                แห่ง
- อาคารรับน้ำ (Intake Structure)                                  2               แห่ง
- บานระบาย โครงยกและเครื่องกว้าน                            2               แห่ง
- สะพาน                                                                      1                แห่ง
(3)  ท่อส่งน้ำ (Canal Outlet)
- ทรบ.ปากคลองส่งน้ำสายใหญ่ฝั่งขวาเป็นท่อคอนกรีตเสริมเหล็ก  ขนาด  1.50 x 1.50 ม. ยาว 558.0 ม.
- ทรบ.ปากคลองส่งน้ำสายใหญ่ฝั่งซ้าย  เป็นท่อคอนกรีตเสริมเหล็ก  ขนาด  1.50 x 1.50 ม. ยาว 310.0 ม.
(4)  ระบบส่งน้ำและอาคารประกอบ :-
- ก่อสร้างระบบชลประทานระบบคลองเปิด
- ราคาค่าก่อสร้าง                                                        150.00        ล้านบาท
- พื้นที่ชลประทาน                                                        16,800        ไร่
- พื้นที่ส่งน้ำฤดูแล้ง                                                       6,100          ไร่


ผู้ได้รับประโยชน์ :

อันเนื่องมาจากพระราชดำริสามารถส่งน้ำช่วยเหลือการเพาะปลูกของราษฎรตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก และราษฎรในพื้นที่รอบๆ  โครงการ จำนวน 1 ตำบล 1,645 ครัวเรือน


ผลการดำเนินงานและกิจกรรมโครงการ :

 ผลการดำเนินงานในปัจจุบัน อยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้างเขื่อนทดน้ำและอาคารประกอบ ส่วนความคืบหน้าโครงการ
(1) ด้านออกแบบ
- จ้างบริษัทที่ปรึกษาดำเนินการออกแบบ  ผลงานแล้วเสร็จ 100%
(2) ด้านที่ดิน
- ดำเนินการปักหลักเขตแล้วเสร็จ
- ดำเนินการรังวัดแบ่งแยกแปลงกรรมสิทธิ์ที่ดินแล้วเสร็จ
- ดำเนินการจ่ายค่าทดแทนที่ดินแล้วเสร็จ
(3) ด้านป่าไม้
- ดำเนินการขอใช้พื้นที่ป่าไม้แล้ว  ตามหนังสือเลขที่ กษ 0313.13/517  ลงวันที่ 23  พฤษภาคม  2546
- ที่ดินอยู่ในเขตนิคมสหกรณ์แม่สอด  ซึ่งนิคมสหกรณ์แม่สอดให้ความเห็นชอบในการใช้พื้นที่  ตามหนังสือ ที่  ตก.0010.1/461  ลงวันที่ 1 สิงหาคม 2546
- สำนักชลประทานที่ 4  ขออนุญาตใช้ที่ดินเสนอนิคมสหกรณ์แม่สอดแล้ว  ตามหนังสือ  กษ 0313/647  ลงวันที่ 7 ธันวาคม 2547   -ผลประโยชน์ของโครงการราษฎรได้รับประโยชน์ ได้แก่
1) สามารถส่งน้ำให้แก่พื้นที่เพาะปลูกทั้งสิ้น  16,800 ไร่
2) เพื่ออุปโภคและบริโภค
3) ใช้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของราษฎรที่อาศัยอยู่บริเวณใกล้เคียงได้
3) สามารถใช้อ่างฯ เป็นแหล่งแพร่และขยายพันธ์ปลาและสัตว์น้ำจืดอื่น ๆ ได้

 

ความสำเร็จของโครงการ :

โครงการระบบส่งน้ำอ่างเก็บน้ำบ้านโก่โก้ ถือว่าเป็นโครงการที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่ ซึ่งปี 2553 มีการทำคลองส่งน้ำในฝั่งซ้ายของลำห้วยแม่ละเมาให้แล้วเสร็จ จากนั้นขยับให้เต็มโครงการ และเมื่อโครงการแล้วเสร็จทำให้เกษตรกรในพื้นที่ตำบลแม่กาษาและพื้นที่ใกล้เคียง มีน้ำใช้เต็มที่และสามารถครอบคลุ่มพื้นที่หลายพันไร่ นอกจากนี้ยังสามารถช่วยเหลือเกษตรกรในช่วงฤดูแล้ง รวมทั้งการป้องกันน้ำท่วมในพื้นที่ได้อีกด้วย

โดยโครงการระบบส่งน้ำเขื่อนทดน้ำโกกโก่ ตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก เป็นโครงการที่จะช่วยเหลือการเพาะปลูกให้แก่พื้นที่และปรับปรุงขยายระบบชลประทานในพื้นที่โครงการเขื่อนทดน้ำโกกโก่ ให้มีประสิทธิภาพการส่งน้ำเพิ่มขึ้น รวมทั้งสนับสนุนการเพิ่มรายได้ในการเกษตร การกระจายการผลิตในระดับไร่นา โดยมีเป้าหมายระบบส่งน้ำโดยก่อสร้างคลองส่งน้ำดาดคอนกรีตยาวประมาณ 30.00 กม. สามารถส่งน้ำให้แก่พื้นที่เพาะปลูกทั้งสิ้น 16,800 ไร่ และพื้นที่ส่งน้ำฤดูแล้ง 6,100 ไร่ เพื่ออุปโภคและบริโภคและเป็นแหล่งประมงน้ำจืด

 
   


ที่มาของข้อมูล
-กรมชลประทาน
-สำนักข่าวแห่งชาติ กรมประชาสัมพันธ์

 



Copyright 2010 - Office of The Royal Development Projects Board. All rights reserved.