1. แผนงานด้านระบบชลประทานและโครงสร้างพื้นฐาน
1.1 การก่อสร้างระบบระบายน้ำ
- ขุดคลองระบายน้ำชะอวด แพรกเมือง ความยาว 27 กิโลเมตร
- ขุดลอกคลองบางโด ท่าพญา - บางไทรปก และบ้านเพิง ความยาว 33 กิโลเมตร
- ขุดคลองระบายน้ำหน้าโกฐิ ความยาว 2.9 กิโลเมตร
- การดำเนินงานแล้วเสร็จปี 2546
1.2 การก่อสร้างประตูระบายน้ำและอาคารประกอบ
- ประกอบด้วยประตูระบายน้ำ 3 แห่ง ได้แก่
* ประตูระบายน้ำชะอวด แพรกเมือง
* ประตูระบายน้ำท่าพญา
* ประตูระบายน้ำคลองปากพนัง (เสือหึง)
1.3 งานขุดลอกคลองธรรมชาติเขตน้ำจืด
1.4 งานขุดลอกคลองธรรมชาติในเขตน้ำเค็ม
- เพื่อจัดหาน้ำเค็มที่มีคุณภาพดีสำหรับใช้ในการเลี้ยงกุ้งกุลาดำในเขตพื้นที่น้ำเค็ม
2. แผนงานด้านพัฒนาการประมง
2.1 แผนงานด้านการศึกษาวิจัย ได้ดำเนินการศึกษาวิจัยหารูปแบบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่มีคุณภาพ และลดมลภาวะต่อสภาพแวดล้อม ได้แก่
* การเลี้ยงกุ้งกุลาดำระบบปิด ซึ่งเป็นการนำโอโซนมาใช้ในการกำจัดของเสียจากการเลี้ยงกุ้ง โดยต้องทำการตี ตะกอนเลนในบ่อให้ฟุ้งขึ้นโดยใช้โซ่ลาก ซึ่งกระบวนการเลี้ยงกุ้งในระบบปิดจะสามารถนำน้ำ ที่ใช้ในการเลี้ยงกุ้ง แล้วกลับมาใช้ใหม่ได้
* ทดสอบ พัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีโดยการทดสอบอนุบาลลูกปลากระพงขาว ปลาหมอไทย และการผลิตปลานิล
- การติดตามตรวจสอบผลกระทบต่อสัตว์น้ำ พบว่า
* สัตว์น้ำกร่อย จำนวน 92 ชนิด ได้ลดจำนวนลงจากที่เคยมีอยู่
* เกิดการเปลี่ยนแปลงน้ำกร่อยเป็นน้ำจืด ทำให้เกิดผักตบชวา และเกิดสภาวะน้ำนิ่งในบางจุด
2.2 แผนงานด้านบริการประชาชน
- การเพิ่มผลผลิตสัตว์น้ำในแหล่งน้ำธรรมชาติ
- การฝึกอบรมเกษตรกร ด้วยการนำเทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำมาถ่ายทอดและฝึกอบรมเกษตรกร จำนวน 300 ราย โดยเน้นการรวมกลุ่มเกษตรกร
- การตรวจสอบคุณภาพน้ำและโรคพยาธิ ดำเนินการในลักษณะคลีนิคสัตว์น้ำในรูปแบบเดียวกันกับที่ดำเนินการ ณ ศูนย์ฯ คุ้งกระเบน โดยให้บริการด้านวิชาการแก่เกษตรกร จำนวน 1,190 ราย
- การถ่ายทอดเทคโนโลยีการเลี้ยงกุ้งแบบยั่งยืน (ได้รับงบประมาณสนับสนุนจาก กปร.
2.3 งานปรับปรุงพื้นที่ในเขตน้ำเค็ม
3. แผนงานด้านพัฒนาอาชีพและส่งเสริมรายได้ให้แก่เกษตรกร
3.1 ดำเนินการพัฒนาอาชีพทั้งในภาคเกษตร และนอกภาคเกษตร
ภาคเกษตร ได้แก่
- วิจัยพัฒนาการผลิตข้าว และการเกษตรผสมผสาน
- ปรับปรุงประสิทธิภาพการปลูกข้าว
- ปรับโครงสร้างการผลิต โดยการปรับปรุงบำรุงดิน และปรับโครงสร้างการผลิตการเกษตร และปศุสัตว์
นอกภาคเกษตร ได้แก่
- พัฒนาอาชีพด้านอุตสาหกรรมและพัฒนาฝีมือแรงงาน
- การสร้างโอกาสการประกอบอาชีพ และการมีงานทำ เน้นสนับสนุนการรวมกลุ่มต่าง ๆ เช่น กลุ่มแปรรูปผลผลิต ออมทรัพย์ พัฒนาองค์กรสตรี
- ส่งเสริมองค์กรเอกชนสร้างงานในพื้นที่ โดยจัดตั้งศูนย์ธุรกิจเกษตรชุมชน และให้ความรู้ด้านการตลาด
4. แผนงานด้านพัฒนาสิ่งแวดล้อม
4.1 แผนการกำจัดวัชพืช
- ก่อนสร้างประตูระบายน้ำมีน้ำเค็มเข้ามาในแม่น้ำปากพนัง ทำให้วัชพืชแพร่กระจายเฉพาะ ในส่วนที่น้ำเค็มรุกล้ำไปไม่ถึงเท่านั้น
- เมื่อปิดประตูระบายน้ำปากพนัง ทำให้ด้านเหนือประตูระบายน้ำปากพนังเป็นน้ำจืด ส่งผลให้วัชพืชโดยเฉพาะ ผักตบชวามีปริมาณเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว และรุกล้ำไปยังลำน้ำสาขาของแม่น้ำปากพนัง ทำให้เกิดผลกระทบต่อการเดินทาง การประกอบอาชีพ รวมทั้งกระทบต่อการระบายน้ำและคุณภาพน้ำ
- กรมชลประทาน กรมโยธาธิการ และกรมราชทัณฑ์ ร่วมกันกำจัดวัชพืชในคลองธรรมชาติ 182 สาย ยาว 1,039 กิโลเมตร ปริมาณ 450,480 ตัน
- 4.2 โครงการศึกษาออกแบบรายละเอียดเพื่อการก่อสร้างระบบรวบรวมและบำบัดน้ำเสียจากชุมชน
5. แผนการด้านบริหารจัดการโครงการ
- จัดตั้งกองอำนวยการ เพื่อเป็นแกนกลางในการบริหารโครงการ และมีการบริหารงานในรูปของคณะทำงาน
- ให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง รวมทั้ง อบต. ทุกแห่งในพื้นที่มาร่วมประชุมรับทราบแนวทางในการดำเนินงานต่าง ๆ ของโครงการ
การแก้ไขปัญหาเน้นปัญหาหลัก คือ การขาดแคลนน้ำ ป้องกันน้ำเค็มรุกเข้าพื้นที่เพาะปลูก และบรรเทาอุทกภัย ซึ่งได้ดำเนินการ ก่อสร้างประตูระบายน้ำอุทกวิภาชประสิทธิ การก่อสร้างระบบระบายน้ำสายหลักและอาคารประกอบ เพื่อรองรับฤดูน้ำหลาก และเร่งระบายน้ำออกสู่ทะเลเป็นช่วงๆ การก่อสร้างคันแบ่งเขตน้ำจืดและน้ำเค็ม เพื่อลดปัญหาการขัดแย้งในการใช้ ทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งง่ายต่อการควบคุมไม่ให้เกิดการเน่าเสีย
มีการส่งเสริมและพัฒนาการผลิตการเกษตร การผลิตพืชผักโดยถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิต ปรับระบบการผลิตเป็น ไร่นาสวนผสม ส่งเสริมและสนับสนุนให้เกษตรกรปรับพื้นที่ขุดคู ยกร่องเพื่อหลีกเลี่ยงภาวะน้ำท่วมขังสามารถกักเก็บน้ำ ไว้ใช้ได้ตลอดฤดูกาลเพาะปลูก รวมทั้งปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตข้าว โดยส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ดี และจัดทำ ศูนย์ส่งเสริมการผลิตข้าวชุมชน ทั้งนี้ได้มีการปรับปรุงและ พัฒนาที่ดินเพื่อปลูกข้าว โดยใช้รูปแบบเช่นเดียวกับการพัฒนา ในพื้นที่ของศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.นราธิวาส