โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดนราธิวาส โดยงานป่าไม้ ได้เริ่มทำการศึกษา ค้นคว้า และวิจัย เกี่ยวกับไม้เสม็ดในพื้นที่จังหวัดนราธิวาสมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2531 โดยได้ทำการศึกษาค้นคว้าและวิจัย เกี่ยวกับพันธุ์ไม้ชนิดนี้ที่ครอบคลุมทุกสาขาวิชาการด้านป่าไม้ กล่าวคือ ทั้งทางพฤกษาศาสตร์ ด้านการปลูก และด้านการใช้ประโยชน์ ทั้งนี้เพราะตระหนักดีว่าไม้เสม็ดเป็นไม้ที่ขึ้นเองตามธรรมชาติในพื้นที่ป่าพรุได้ดี มีมากและสามารถใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย แต่ในอดีตนั้น การใช้ประโยชน์ของประชาชนในพื้นที่ยังใช้ประโยชน์เฉพาะในรูปแบบง่าย ๆ คือ ใช้เผาถ่าน และทำเสาเข็ม ทั้งที่สามารถเพิ่มมูลค่าด้วยการแปรรูปนำมาใช้ในงานการก่อสร้างในแบบต่าง ๆ รวมทั้งใบก็สามารถนำมากลั่นสกัดเอาน้ำมันเขียวมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย

ซึ่งการดำเนินการศึกษา ทดลอง วิจัย ทั้งหมดนี้ ได้กราบทูลถวายรายงานความก้าวหน้าแด่องค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อคราวเสด็จทรงงานในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส มาอย่างสม่ำเสมอ และต่อเนื่อง โดยเฉพาะในบางปี สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จทรงงานในพื้นที่ป่าเสม็ดถึง 2 ครั้ง คือ เสด็จลงทรงงานตามทางเดินศึกษาธรรมชาติป่าเสม็ดที่บ้านกูจำ อำเภอตากใบ จังหวัดนราธิวาส เมื่อวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2543 และเสด็จทรงงานตามทางเดินศึกษาธรรมชาติป่าเสม็ดที่โครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชเสาวนีย์ บ้านรอตันบาตู จังหวัดนราธิวาส เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2549

โรงฝึกหัตถกรรมไม้เสม็ดขาว ดำเนินการก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2548 ตามโครงการส่งเสริมและพัฒนาการใช้ประโยชน์ไม้เสม็ดและพันธุ์ไม้ป่าพรุอื่นแบบครบวงจร ด้วยในเบื้องต้นได้รับการสนับสนุนงบประมาณสร้างตัวอาคาร และเครื่องมือต่าง ๆ จากงบยุทธศาสตร์การบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ และต่อมาสำนักงาน กปร. และกรมป่าไม้ ได้ให้การสนับสนุนงบประมาณส่วนที่ขาดเพิ่มเติมมาอย่างต่อเนื่อง