“ประชาชนยังไม่เข้าใจว่า ป่ามีความสำคัญกับน้ำอย่างมาก ถ้าถางป่าหมดก็จะเกิดความแห้งแล้ง เขาไม่เชื่อกัน ไม่เข้าใจกัน ต่างประเทศเขาพยายามฝึกให้ประชาชนเกิดความเข้าใจ ต้องให้คนเข้าใจว่า ป่าคือความสำคัญด้วย ถ้าถางเตียน โล่ง จะไม่มีอะไรดีขึ้น นักวิทยาศาสตร์เขาสันนิษฐาน ว่าอีก 10 ปี คนจะเริ่มรู้สึกว่า น้ำจืดเป็นของหายากมากๆ อาจทำให้เกิดสงครามแย่งชิงน้ำได้ ที่ภาคอีสานราษฎรเขาเล่าให้ฟังว่า เขาตัดไม้ยึดพื้นที่ได้ 50 กว่าไร่ แต่เขาทำมาหากินแค่ 5 ไร่ ข้าพเจ้าก็บอกว่า เสียดายว่าทำไมทำกินแค่ 5 ไร่ เขาบอกว่ามันไม่มีน้ำ ข้าพเจ้าก็บอกว่า ถ้าตัดป่าก็จะยิ่งทำให้ไม่มีน้ำ น้ำก็จะเริ่มแห้งลงไป บ่อเกลือก็ผุดขึ้น น้ำที่เหลืออยู่น้อยก็จะเค็มใช้ไม่ได้ เราต้องช่วยเขา ถ้าเราช่วยเขาแล้วไม่สำเร็จ เขาคงไปบุกป่าใหม่… ให้เขามีฐานะดี… เก็บน้ำไว้ในบ้านเราเยอะๆ”
“….ที่นี่มีธนาคารข้าวหรือยัง….ให้สร้างธนาคารข้าวทั้ง 2 หมู่บ้าน สอนเขาให้เหมือนธนาคารการเงิน….” พระราชเสาวนีย์ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ วันเสาร์ ที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2548

วันเสาร์ ที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2548 สมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรพื้นที่ป่าดอยผาช้างตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา เป็นที่ตั้งถิ่นฐานของราษฎรชาวไทยภูเขาเผ่าม้ง เป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำยม สภาพป่าต้นน้ำถูกบุกรุกแผ้วถางขยายเป็นวงกว้างขึ้นเรื่อยๆ ถ้าปล่อยทิ้งไว้จะก่อให้เกิดความเสียหายต่อระบบนิเวศป่าต้นน้ำและจะเกิดผลกระทบตามมาอีกหลายประการเช่น อุทกภัย ภัยแล้ง ดินถล่ม ฯลฯ

สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เชิญแม่ทัพภาคที่ 3 ผู้ว่าราชการจังหวัดพะเยา ผู้แทนจากกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และผู้แทนจากส่วนราชการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องมาร่วมประชุมปรึกษาหารือเพื่อช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของราษฎรให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ณ บริเวณป่าดอยผาช้าง
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ มีพระราชดำริให้ตั้ง “สถานีพัฒนาการเกษตรที่สูง ตามพระราชดำริ บ้านสันติสุข-บ้านขุนกำลัง” ณ บ้านสันติสุข อำเภอปง จังหวัดพะเยา ให้ฟื้นฟูระบบนิเวศ ป่าต้นน้ำให้สมบูรณ์ และตั้งธนาคารข้าวให้เหมือนธนาคารการเงิน มีเป้าหมายให้เป็นสถานที่เรียนรู้และรับจ้างเป็นแรงงานของชุมชนฝึกทำการเกษตรแผนใหม่ควบคู่กับการอนุรักษ์ดินและน้ำ เนื่องจากราษฎรขาดทักษะและขาดความรู้ทางด้านการเกษตร ส่งเสริมให้ราษฎรมีความเข้าใจว่าป่ามีความสำคัญกับน้ำอย่างมาก ถ้าถางป่าหมดก็จะเกิดความแห้งแล้ง แนวทางดังกล่าวนี้จะเป็นการแก้ไขปัญหาความยากจนของราษฎร ส่งเสริมให้ราษฎรมีความรู้ทางการเกษตรอย่างถูกวิธี ทรัพยากรธรรมชาติ ป่าไม้ และสัตว์ป่าได้รับการฟื้นฟูให้มีความอุดมสมบูรณ์ ชุมชนมีความเข้มแข็ง ปัญหายาเสพติดจะหมดไป เกิดความมั่นคงต่อชาติบ้านเมือง ชุมชนสามารถอยู่ร่วมกับป่าได้อย่างเกื้อกูลกัน

ขนาดพื้นที่ของสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูง ตามพระราชดำริ มีพื้นที่คาบเกี่ยวกับ 2 หมู่บ้าน คือ บ้านสันติสุขและบ้านขุนกำลัง มีพื้นที่รวมทั้งหมด 46,875 ไร่ ตั้งอยู่หมู่ที่ 7 บ้านสันติสุข และหมู่ที่ 4 บ้านขุนกำลัง ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา

เพื่อให้ทั้ง 2 หมู่บ้าน คือ บ้านสันติสุข-ขุนกำลัง ตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยาลดการขยายพื้นที่การแผ้วถางป่า และปรับเปลี่ยนการปลูกข้าวไร่มาเป็นการทำนาขั้นบันได เพื่อให้คนอยู่ร่วมกับป่าได้อย่างผสมผสานกลมกลืน โดยคนเป็นผู้พิทักษ์รักษาป่า และป่าให้ความร่มเย็น และเป็นแหล่งผลิตอาหารของคน