กลุ่มอุทยานการเรียนรู้บ้านปางจําปี (ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม)
ศูนย์เรียนรู้ตามแนวพระราชดําริกลุ่มอุทยานการเรียนรู้บ้านปางจําปี 
ข้อมูลรายละเอียด
จํานวนพื้นที่ (ไร่) 15,000 ไร่ ที่ดินของชุมชน 15,000 ไร่) 
กิจกรรมในแปลง
กิจกรรมอนุรักษ์วังปลา กิจกรรมการอนุรักษ์ป่าสร้างฝายต้นน้ําลําธารท้องถิ่น เบื้องต้น การทําแนวป้องกันไฟป่า การปลูกไม้ 3 อย่างประโยชน์ 4 ประการ ตามแนวพระราชดําริ กิจกรรมการบวชป่า สืบชะตาป่าไม้และสายน้ําแม่ลายน้อย การอนุรักษ์ สัตว์ป่า การรวบรวมสมุนไพร เส้นทางศึกษาธรรมชาติพื้นที่ป่าอนุรักษ์ เรียนรู้วิถีชีวิตชุมชน คนอยู่กับป่าอย่างเกื้อกูล การทําเกษตรแบบพึ่งพิงป่า 

 หลักการดําเนินชีวิตตามแนวพระราชดําริ ดําเนินชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง 
ความรู้ที่ได้รับจากศูนย์ศึกษาฯ
ได้รับองค์ความรู้จากการเข้าอบรมหลักสูตรการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ที่ดิน ฝายต้นน้ําลําธารเพื่อการอนุรักษ์และพัฒนาที่ยั่งยืน การปลูกป่า 3 อย่างประโยชน์ 4 ประการ ตามแนวพระราชดําริ การมีส่วนร่วมของชุมชนในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ การสัมมนา แก้ปัญหาไฟป่า แก้ปัญหาโลกร้อน ชุมชนมีพื้นที่ป่า 15,000 ไร่ ราษฎรในชุมชน 82 ครัวเรือน ชุมชนประสบ ปัญหาการบุกรุกแผ้วถางป่า ทําไร่เลื่อนลอยและตัดไม้ไปขาย ต่างฝ่ายต่างหาประโยชน์ จากป่า ไม่มีการอนุรักษ์และปลูกทดแทน ทําให้สภาพป่าเสื่อมโทรมอย่างรวดเร็ว สภาพป่า แห้งแล้ง ลําห้วยไม่มีน้ํา ไม่มีปลา

หัวใจหลักของการอนุรักษ์
พ่อหลวงสุจิตต์ ใจมา ได้กล่าวสรุปถึงหัวใจหลักในการอนุรักษ์ ว่า “หัวใจของ การทํางานอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจะมองเพียงเรื่องเดียวไม่ได้ อยากจะอนุรักษ์น้ํา จะฟื้นฟูแต่น้ําอย่างเดียว ไม่สนใจป่า มาสนใจธรรมชาติแวดล้อมไม่ได้ ต้องอนุรักษ์ไปพร้อมๆกัน ทั้งดิน น้ํา ป่า อนุรักษ์สัตว์น้ําสัตว์ป่า สิ่งสําคัญอนุรักษ์แล้วต้อง ใช้ให้ได้ประโยชน์ด้วย อนุรักษ์ไว้เพื่อให้มีกินมีใช้” ดังนั้นจึงสังเกตได้ว่า กิจกรรมการอนุรักษ์ ของบ้านปางจําปี จึงมีความสอดคล้อง เกี่ยวเนื่อง และเชื่อมโยงกัน ทั้งการทําแนวป้องกันไฟ เพื่อป้องกันไฟป่า รักษาความชุ่มชื้นให้กับป่า การทําฝายชะลอน้ําเพื่อกักเก็บสร้างความชุ่มชื้น ให้กับป่า และมีน้ําไว้ใช้เพียงพอในช่วงฤดูแล้ง ซึ่งเกี่ยวเนื่อง เชื่อมโยง และส่งเสริมกิจกรรม การบวชป่า และสืบชะตาลําน้ําแม่ลายน้อย เพื่อให้สามารถฟื้นฟูสภาพป่า (ความอุดมสมบูรณ์ พืชอาหารป่า และสัตว์ป่า) และสภาพน้ํา (ปริมาณเพิ่มขึ้น สัตว์น้ําเพิ่มขึ้น) ได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งกิจกรรมการทําโฉนดชุมชนช่วยป้องกันไม่ให้ชาวบ้านบุกรุกแผ้วถางพื้นที่ป่าเพิ่มขึ้น ตลอดจนการทําเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาและสัตว์ป่า เพื่อคงความสมดุลในระบบนิเวศ ให้มี ความเกื้อกูล เมื่อทําแนวเขตการอนุรักษ์พันธุ์ปลาและสัตว์ป่าก็ต้องทําแนวกันไฟรอบ แนวเขตเพื่อไม่ให้ไฟไหม้ และทําฝายเพื่อให้สัตว์ป่ามีน้ํากิน และวังปลามีปริมาณน้ําที่มากขึ้น เหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นกิจกรรมที่หนุนเสริมการอนุรักษ์ความรู้ใหม่ที่เกิดจากการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติจากบ้านปางจําปี คือ ขั้นตอนและกระบวนการที่จะแก้ไขปัญหาเรื่องใดเรื่องหนึ่งนั้น ขั้นตอนสําคัญคือ การสืบค้น ข้อมูล การสร้างการมีส่วนร่วม และการกําหนดกฎระเบียบและปฏิบัติตามแผนอย่างเคร่งครัดก็จะสามารถทํางานแก้ไขปัญหาได้ทุกเรื่อง และได้การมีส่วนร่วมจากชุมชน

รายละเอียดเพิ่มเติม
ข้อมูล ณ วันที่ 25 พฤศิจายน 2562