หญ้าแฝก : พืชเล็กพลังใหญ่ สู่การจัดการภัยพิบัติ

วันพฤหัสบดีที่ 25 กันยายน 2568 นางศศิพร ปาณิกบุตร รองเลขาธิการ กปร. นางศิริลักษณ์ ทัสนารมย์ ที่ปรึกษาด้านการประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ดร.พิทยากร ลิ่มทอง อนุกรรมการด้านวิชาการและติดตามประเมินผลโครงการฯ ศ. ดร.สุเชษฐ์ ลิขิตเลอสรวง อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมโยธา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รศ. ดร.อภินิติ โชติสังกาศ อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมโยธา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และเจ้าหน้าที่สำนักงาน กปร. ร่วมกับนายธนากร กีรติภควัต ผู้อำนวยการส่วนยุทธศาสตร์และแผนงานตามแนวพระราชดำริ และเจ้าหน้าที่กรมป่าไม้ ลงพื้นที่เพื่อติดตามผลการดำเนินงานโครงการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกฯ จำนวน 2 โครงการ ได้แก่

โครงการปลูกป่าเพื่อฟื้นฟูและพัฒนาระบบนิเวศป่าไม้ จากเหตุการณ์อุทกภัยและดินถล่ม บ้านต้นขนุน ตำบลน้ำไผ่ อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์ (กรมป่าไม้) ได้รับรางวัลชมเชย ประเภทชุมชน/หน่วยงาน จากโครงการประกวดการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ครั้งที่ 13 (พ.ศ. 2566-2567) ประเภทการปลูกและส่งเสริมการปลูก ซึ่งเมื่อปี 2554 บ้านต้นขนุน เป็นพื้นที่ที่ประสบภัยพิบัติดินถล่ม ต่อมา กรมป่าไม้ ได้ดำเนินโครงการปลูกป่า เพื่อฟื้นฟูและพัฒนาระบบนิเวศ โดยการน้อมนำแนวพระราชดำริ การปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง และนำหญ้าแฝกมาขยายผล ให้แก่ชุมชน ปัจจุบันชุมชนมีความเข้มแข็ง และมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

โครงการระบบวิธีป้องกันการกัดเซาะและเสริมเสถียรภาพเชิงลาดตลิ่งลำน้ำ โดยการปลูกหญ้าแฝกร่วมกับกำแพงกล่องลวดตาข่ายบรรจุหิน (กรมทางหลวง) ณ บ้านต้นขนุน ตำบลน้ำไผ่ จัดสร้างขึ้น เมื่อปี 2558 เพื่อแก้ไขป้องกันการกัดเซาะบริเวณปลายเชิงลาดตลิ่งลำน้ำจากลำห้วย โดยดำเนินการก่อสร้าง จำนวน 5 จุด

ทั้งนี้ ผู้ทรงคุณวุฒิได้ให้ข้อเสนอแนะเพื่อเป็นแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาดินถล่มร่วมกับการใช้หญ้าแฝกให้เกิดประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น รวมทั้งเป็นข้อมูลสำหรับการพัฒนาขยายผล และต่อยอดการดำเนินงานโครงการต่อไป